In ZZP-land waart een hardnekkige opvatting over zelfstandig ondernemerschap rond. Overal om je heen hoor je dat een zzp’er minimaal 3 opdrachtgevers moet hebben om door de belastingdienst als zelfstandig ondernemer te worden aangemerkt. Mijn stelling is dat je met 1 opdrachtgever al ondernemer kunt zijn en dat je je zelfs met 5 verschillende opdrachtgevers in bepaalde situaties nog niet kwalificeert voor het zelfstandig ondernemerschap. Hieronder leg ik uit waarom.
Wanneer ben je ondernemer voor de inkomstenbelasting?
In artikel 3.4 van de Wet op de Inkomstenbelasting (Wet IB) wordt het begrip ondernemer als volgt gedefinieerd:
De belastingplichtige voor rekening van wie een onderneming wordt gedreven en die rechtstreeks wordt verbonden voor verbintenissen betreffende die onderneming.
Het begrip onderneming speelt een cruciale rol en dan is het vreemd dat dit begrip verder niet wordt gedefinieerd. Daar is door de Wetgever bewust voor gekozen. Het begrip wordt ingevuld door de maatschappelijke opvattingen en de jurisprudentie. Hieruit kunnen we de volgende definitie afleiden:
Een onderneming is een duurzame organisatie van arbeid en kapitaal, welke deelneemt aan het economisch verkeer.
Als je met deze organisatie dan ook nog winst beoogt en deze winst redelijkerwijs te verwachten is, voldoet men aan de definitie van een onderneming in de zin van de Wet IB.
Wat betekent dit voor de zzp’er?
Voor de willekeurige zzp’er is het dus zaak om aan deze definitie te voldoen om als ondernemer voor de inkomstenbelasting te worden aangemerkt. En het aantal opdrachtgevers is hooguit een onderdeel van de invulling van het begrip “ondernemer”. Andere onderdelen zijn bijvoorbeeld:
• Wordt er geïnvesteerd in bedrijfsmiddelen?
• Is er sprake van een financiering en is de ondernemer daarvoor aansprakelijk?
• Kan de ondernemer onafhankelijk en zelfstandig beslissingen nemen ten aanzien van zijn bedrijf?
De cruciale vraag is eigenlijk: wordt er voldoende ondernemersrisico gelopen? Voor de beantwoording van deze vraag moeten alle factoren in hun onderlinge samenhang worden beoordeeld.
Voorbeelden
1 opdrachtgever en toch ondernemer
In een uitspraak van Hof Amsterdam van 9 juni 2011 (nr. 09/00177) was een belastingplichtige werkzaam als belastingadviseur. De werkzaamheden worden voornamelijk verricht voor één opdrachtgever. Het hof is van oordeel dat is voldaan aan de voor ondernemerschap vereiste zelfstandigheid van de belastingadviseur ten opzichte van de opdrachtgever. De adviseur neemt geen deel aan de gebruikelijke pensioen-, ziekte- en arbeidsongeschiktheidsregelingen, hij was vrij om opdrachten van de opdrachtgever wel of niet aan te nemen en hij mocht zich daarbij laten vervangen door iemand anders.
Dat de belastingadviseur slechts 1 opdrachtgever had en ook nog een gegarandeerde omzet, deed volgens de rechter geen afbreuk aan zijn zelfstandigheid. De belastingadviseur was ondernemer voor de inkomstenbelasting.
Wellicht speelt in deze casus mee dat de ondernemer een belastingadviseur was, maar duidelijk is, dat het hebben van slechts 1 opdrachtgever niet automatisch betekent dat men geen ondernemer voor de inkomstenbelasting is.
Meerdere opdrachtgevers maar geen ondernemer
In een arrest van de Hoge Raad van 10 juli 2015 (nr. 15/00255) had een belastingplichtige in het jaar 2013 5 verschillende opdrachtgevers, maar toch kwalificeerde zijn werkzaamheden niet als winst uit onderneming. In de weging van de verschillende factoren kwam de rechter tot de conclusie dat er sprake was van de inkomensbron “resultaat uit overige werkzaamheden”. Belastingplichtige was distributeur en depothouder van dagbladen en verzorgde de verspreiding van enkele dagbladen. Belastingplichtige was ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, was ondernemer voor de omzetbelasting, adverteerde in de Gouden Gids, stond niet in gezagsverhouding tot zijn opdrachtgevers en onderhandelde zelf met de opdrachtgevers over zijn vergoeding. En toch, ondanks al deze argumenten vond de rechter dat er geen sprake was van de bron “winst uit onderneming” met als doorslaggevende factoren de bekendheid die naar buiten toe aan de werkzaamheid werd gegeven en het spraakgebruik.
Toegegeven; de rechter hanteert hier wel een heel flinterdun onderscheid tussen de beide inkomensbronnen, maar duidelijk is dat het hebben van 5 opdrachtgevers in ieder geval niet automatisch tot ondernemerschap voor de inkomstenbelasting leidt.
Conclusie
Het aantal opdrachtgevers is slechts een indicatie van ondernemerschap voor de inkomstenbelasting. De beoordeling van zelfstandig ondernemerschap is een zeer feitelijke beoordeling en kan van geval tot geval erg verschillen. Dus als je binnenkort, bijvoorbeeld op een verjaardagsfeestje, iemand hoort zeggen dat het hebben van 3 opdrachtgevers automatisch betekent dat men ondernemer is, wijs hem dan op deze blog.
Geschreven door; Martijn Gremmen, CROP belastingadviseurs, Crop.nl
